Zirai don, tarım sektöründe ciddi hasara yol açabilen doğal bir olaydır. Düşük sıcaklıkların tarım ürünleri üzerindeki etkileri, özellikle ilkbahar dönemlerinde sıkça yaşanan sorunlardandır. Devlet, bu noktada çiftçilerin mağduriyetini azaltmak için çeşitli destek programları yürütmektedir. Zirai don desteği, bu kapsamda çiftçilere sunulan önemli bir yardım hattını temsil etmektedir. Peki, bu destek miktarları ne kadar, kimler başvurabilir ve hangi iller bu durumdan etkilendi? İşte bu soruların yanıtlarıyla birlikte detaylı bir inceleme.
Zirai don desteği, her yıl Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenen kriterler doğrultusunda çiftçilere sunulmaktadır. 2023 yılı itibarıyla, bu destek miktarının belirlenmesinde çiftçinin zarara uğrayan ürünlerinin türü ve bu ürünlerin büyüme dönemleri göz önünde bulundurulmaktadır. Genel olarak, zirai don nedeniyle zarar gören ürünlerin hasat dönemindeki kaybın telafi edilmesi hedeflenmektedir. Örneğin, bu yıl zirai don nedeniyle oluşan hasar tespit çalışmaları sonucunda belirlenen destek miktarının dekarda 500 TL ile 2000 TL arasında olabileceği ifade edilmektedir. Desteklerin ne kadar olduğuna dair net bilgiler, her il için farklılık arz edebileceği için Tarım ve Orman Bakanlığı’nın resmi açıklamalarını takip etmekte fayda var.
Zirai don desteğinden yararlanabilmek için belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Öncelikle, destek almak isteyen çiftçilerin, belirli bir ölçekte tarım faaliyetinde bulunmaları ve tespit edilen zararlarının en az %30 oranında olması gerekmektedir. Başvuru süreci ise genellikle her yıl tarım yılının başında başlamakta ve belli bir süre zarfında devam etmektedir. Çiftçiler, başvurularını bağlı oldukları Tarım ve Orman Müdürlükleri aracılığıyla yapabilecekleri gibi, e-devlet uygulamasını da kullanarak hızlı bir şekilde gerçekleştirebilmektedir. Başvuru sırasında gerekli belgelerin eksiksiz olarak sunulması, sürecin hızlanması açısından önem taşımaktadır.
Başvuru yapan çiftçiler, yapılacak olan hasar tespit çalışmaları sonucunda belirlenen destek miktarlarına göre ödeme alacaklardır. Ödemelerin ne zaman yapılacağı ise genellikle hasar tespit raporlarının ilgili birime iletilmesinden sonra birkaç hafta içerisinde gerçekleşmektedir. Ayrıca, bu destekler sadece zirai don zararının yaşandığı illerde geçerlidir. Yani, destekten yararlanmak isteyen çiftçilerin, belirli illerdeki zararın tespiti sırasında kayıtlı olmaları gerekmektedir.
Dolayısıyla, zirai don desteği ile birlikte, çiftçilerin ağaçlandırma, sulama ve diğer tarım uygulamalarına yönelik iyileştirmelere yönelmeleri teşvik edilmektedir. Tarım sektörünün sürdürülebilirliği açısından kritik bir öneme sahip olan bu destek, çiftçilerin üretim sürekliliğini sağlayarak ekonomik olarak da nefes almalarına yardımcı olacaktır. Zirai donların, hangi illerde daha fazla hasara yol açtığı ise bakanlığın atayacağı uzmanlar tarafından durum tespit edildiğinde kamuoyuyla paylaşılmaktadır.
Sonuç olarak, zirai don desteği, tarım alanında yaşanan zorlukların üstesinden gelinmesi için önemli bir adım niteliği taşımaktadır. Çiftçilerin zorluk yaşayan ürünleri için yapılacak yardımlarla tarım faaliyetlerinin sürdürülmesine katkıda bulunmak hedeflenmektedir. Çiftçilerin bu desteklerden nasıl yararlanacakları, hangi illerde zararlar kaydedildiği ve destek miktarlarının ne olduğu gibi konular, Türkiye’nin tarım politikaları üzerine daha geniş kapsamlı bir tartışmayı da beraberinde getiriyor. Her yıl yenilenen bu desteklerin, çiftçilerin gözünde ne kadar önemli olduğunu bir kez daha vurgulamakta fayda var.